کد مطلب:28238 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:116

نسبت دادن «فال بد زدن» به امام












براساس آنچه گذشت، طلحه، نخستین كسی بود كه با علی علیه السلام بیعت كرد. دست طلحه، ناقص بود. از این روی، فال بد زدند كه این بیعت، دوام نخواهد داشت. در این كه تفأّلِ بد را چه كسی بر زبان ها انداخت، منابع، یكْ داستان نیستند. برخی آن را به شخصی به نام حبیب بن ذؤیب نسبت داده اند و بعضی آورده اند كه مردی از بنی اسد، فال بد زد و گفت:

أوَّلُ مَن بَدَأَ بِالبَیعَةِ یَدٌ شَلّاءُ. لایَتِمُّ هذَا الأَمرُ؛[1].

نخستین كسی كه بیعت را آغاز كرد، دستی ناقص است. این كار، به سامان نرسد.

امّا روایاتی هم این «تطیّر» را به امام علی علیه السلام نسبت داده و نوشته اند كه آن بزرگوار، به هنگام بیعت او فرمود:

ما أخلَقَها أن تَنكُثَ![2].

چه قدر سزاوار است كه [ این بیعت] شكسته شود!

امّا به نظر می رسد كه این نسبت، استوار نباشد و بر نااستواری آن، به عقل و نقل می توان استناد كرد.

بی گمانْ عقل، در هنگامه ای آن چنان، كه مردمانْ یكسر بر پیمانی گرد آمده اند، تفأّل به ناكامی را روا نمی دارد و از این روی، هیچ خردمندی چنین نمی كند. چگونه علی علیه السلام، آن خردمند بی بدیل، در نخستین روز بیعت، در میان مردمْ نقضِ بیعت یكی از برجسته ترین چهره های سیاسی را مطرح می سازد، آن هم با استناد به تطیّر و تفأّل؟!

این گونه سخن راندن، از یك سو جوّ شایعه را برای سست كردن پایه های حكومت، دامن می زند و از سوی دیگر، نوعی ترغیب برای شكستن پیمان است و بی گمان، افترایی است بر امام.

به علاوه، در روایات فراوانی، تطیّر، ناپسند تلقّی شده است و مردم، از تطیّر بازداشته شده اند وبراین نكته تأكید شده است كه اهل بیت علیهم السلام، فالِ بد نمی زنند و....[3].

بدین سان، بسیار بعید است كه امام علیه السلام چنین سخنی بر زبان آورد و یا به عملی این گونه نااستوار، دست یازد.









    1. ر. ك: ص 110، ح 1297.
    2. 100ر. ك: ص 111، ح 1299، 1298 و 1300.
    3. ر. ك: بحار الأنوار: 312/58، كنز العمّال: 111/10.